Milo Kurtis

Milo Kurtis od pięćdziesięciu lat jest jedną z najbarwniejszych postaci polskiej sceny niezależnej, związanej z muzyką improwizowaną, world music i free jazzem. Potomek antystalinowskich uchodźców z Grecji, deklarujący swoją tożsamość jako polski Grek, duchowo związany z szeroko pojętą kulturą śródziemnomorską. Multiinstrumenatlista, współzałożyciel kultowych formacji muzycznych – Mannam, oraz muzyk w składach takich grup jak Osjan, Voo Voo, Stańko, Szukalski & Milo, Izrael, Deuter i wielu, wielu innych.

Nagrywał i występował na scenie m.in. z Tomaszem Stańko, Donem Cherry, Bobem Stewartem, Wallisem Buchananem i in. Twórca własnych projektów muzycznych.

Przygodę z muzyką rozpoczął w połowie lat sześćdziesiątych w greckim zespole ludowym, z którym zdobył nagrodę na Festiwalu Zespołów greckich w Polsce. Na przełomie lat 60/70 założył formację o nazwie Grupa w Składzie:, grającą muzykę eksperymentalną, intuicyjną opartej na wzajemnej komunikacji. Grupa w Składzie: występuje sporadycznie do dziś i jest legendą polskiej muzyki awangardowej.

Podstawowy skład zespołu tworzyli wówczas: Milo Kurtis (fagot, kontrabas, keyboard i buzuki), Jacek Malicki (Krokodyl) (gitara, flet bambusowy, talerze) i Andrzej Kasprzyk (saksofon i flet. Koncerty odbywały się w warszawskim klubie Sigma, a także w Repassage’u i Galerii El w Elblągu. Zespół współpracował z artystami konceptualnymi oraz uczestniczył w szeregu działań i praktyk artystycznych.

Grupa w Składzie: grała różnorodną muzykę, opierającą się głównie na improwizacji, tzw. intuicyjną, eksperymentalną, którą dzisiaj określa się jako jass. Muzycy wystąpili na Festiwalach Młodzieżowej Muzyki Współczesnej w Kaliszu (1 Nagroda), w ramach Warszawskiej Jesieni oraz podczas Jazzu nad Odrą. Grupa w Składzie: nawiązywała do twórczości Johna Cage’a, Karlheinza Stockhausena czy grupy Fluxus. Zawiesili działalność w 1975, kiedy Kurtis współtworzył Maanam i zaczął grać w grupie Osjan. W 2008 Milo Kurtis reaktywował zespół w składzie: Jacek Malicki, Milo Kurtis, Andrzej Kasprzyk i Witold Popiel. W 2013 ukazał się debiutancki album, na który składa się zapis występu w Centrum Sztuki Współczesnej w Kaliszu. Celem wydawnictwa jest ponowne zainteresowanie awangardową muzyką lat 70. w możliwie szerokim kontekście. Następną płytę wydała w 2019 z koncertu w PLANETARIUM – Centrum Nauki KOPERNIK.

W 1972, wspólnie z gitarzystą Wojtkiem Waglewskim, Kurtis założył zespół Ya-Sou, odwołujący się do muzyki etnicznej i folkowej.

Od 1975, po odejściu Marka Jackowskiego z grupy Osjan, Kurtis rozpoczął występy w tej formacji, grającej muzykę z pogranicza improwizacji, folku i world music, z którym już wcześniej okazjonalnie współpracował.

Równolegle przez półtora roku grał w pierwszym akustycznym składzie Maanamu, który utworzył wspólnie z Markiem Jackowskim (początkowo jako duet Sensacyjna Grupa Okazjonalna, później pod nazwą wziętą z pierwszych liter imion współzałożycieli M’a’M – czyli MAANAM). Więzi z Osjanem okazały się jednak silniejsze.

W 1978 Osjan, we współpracy z Tomaszem Stańko, nagrał trzecią płytę – Ossian.

W 1978 ukazał się kolejny album – Księga chmur.

31 maja 1980 muzycy wystąpili w ramach V Festiwalu Muzyki Jazzowej. Koncert ten został zarejestrowany i wydany na płycie, po raz trzeci opatrzonej tytułem Ossian.

W 1982 Osjan w składzie Waglewski, Ostaszewski, Kurtis i Nowakowski nagrał w Niemczech Zachodnich album Roots.

W 1983 Milo Kurtis brał udział w powstawaniu zespołu Izrael, grającego muzykę reggae (występował tam w latach 1983–1985), a także współpracował z punkrockowym zespołem Deuter (grającym później także rap, funky i soul) oraz z formacją Voo Voo.

Pierwszy skład Voo Voo stanowili Wojciech Waglewski, Andrzej Nowicki (gitara basowa), Wojciech Morawski (perkusja) i Milo Kurtis (instrumenty perkusyjne i sygnałówka). Morawskiego szybko zastąpił Marek Czapelski. Z takim składem zespół zadebiutował na festiwalu w Jarocinie w 1986 i nagrał pierwszą płytę.

W 1986 Milo Kurtis wyjechał do USA. Występował tam w bardzo różnych zespołach, grających muzykę od rocka, folku, muzyki etnicznej do free jazzu. Po trwającej 11 lat nieobecności wrócił do Polski w 1996. Rozpoczął wówczas ponownie współpracę z Osjan i założył swój zespół Drum Freaks, do którego zaprosił Mateusza Pospieszalskiego, Janusza Yaninę Iwańskiego, Apostolisa Anthimosa, Piotra Iwickiego i gościnnie Wallisa Buchanana – współzałożyciela Jamiroquai. Z Zespołem tym nagrał dwie płyty.

W lutym 1996 zorganizował koncert, poświęcony zmarłemu kilka miesięcy wcześniej Donowi Cherry’emu. Zaprosił Tomasza Stańko i Osjana wznowiła wówczas działalność. Dwa utwory Cherry’ego Kurtis umieścił na albumie Yá-sou Feat. Tomasz Stańko, Osjan ‎– Tribute To Don Cherry.

W 1998 ukazał się kolejna płyta Osjan – Muzyka fruwającej ryby.

W 2005 na rynek trafiło dziewiąte wydawnictwo Osjan – dwupłytowy album Księga liści / Drzewo Osjan. Pierwsza płyta Księga liści zawiera nagrania z koncertu w 2004 w studiu Radia Kielce. Druga płyta Drzewo Osjan zawiera nagrania grup i projektów związanych z muzykami Osjan (m.in. koncertowe nagrania Osjan z 31 maja 1980 w Muzeum Miasta Łodzi, wydane pierwotnie na albumie Ossian) oraz nagrania grup Monodrum, Freak Drums i Voo Voo, w których udzielają się Nowakowski, Kurtis i Waglewski.

Jedną z największych pasji Milo Kurtisa jest grupa Drum Freaks (Bębniący wariaci), istniejąca od końca lat 90., do której Milo zaprasza, oprócz polskich muzyków, także instrumentalistów ze Stanów, Afryki i Grecji. Po dojściu do zespołu Janusza Yaniny Iwańskiego, profil grupy uległ zmianie – pojawiło się więcej elementów melodyczno-harmonicznych. Muzyka zespołu, określana mianem open music, jest otwarta na wszelkie wpływy. Spotykamy tu pierwiastki, zaczerpnięte z różnych kultur świata, łączące się z improwizowanymi elementami muzyki jazzowej, elektronicznej i klasycznej. Milo nazywa te koncerty podróżą dookoła mózgu.

W 2000 Drum Freaks wydał album Live w składzie m.in. z Davidem Saucedo Valle, Januszem Yaniną Iwańskim, Piotrem Iwickim i Włodzimierzem Kiniorskim.

W 2003 ukazał się album ƩMYPNH, nagrany w składzie: Milo Kurtis, Wallis Buchanan, Mateusz Pospieszalski, Janusz Yanina Iwański.

Kurtis stworzył także zespół NAXOS Quintet, łączący muzykę grecką, żydowską, arabską i polską z jazzem i muzyką współczesną. W 2014 ukazał się album tego zespołu Podróż dookoła mózgu – efekt licznych podróży muzycznych Milo Kurtisa po różnych tradycjach muzycznych świata. Kurtis wrócił tą płytą do swoich greckich źródeł. Muzykę wykonywaną przez NAXOS można określić jako world music / ethno, połączone z soft jazzem, rockiem i popem. Odnaleźć w niej można wpływy muzyki greckiej, żydowskiej, białoruskiej i arabskiej. Album zawiera dużo muzyki rytmicznej – do tańca, ale również fragmenty medytacyjne.

Obecnie Milo Kurtis jest liderem formacji MILO Ensemble, grającej jazz-world fusion. Pierwsza płyta MILO Ensemble – Live at Prom Kultury – miała premierę pod koniec września 2018.

Kurtis tak rekomenduje płytę: „Drodzy Podróżnicy, po wielu latach doświadczeń, wzlotów i porażek, udało mi się stanąć na początku Drogi. Poznałem wspaniałą śpiewaczkę i świetnych muzyków, z którymi mogłem odbyć wycieczkę w Nieznane. Spotkaliśmy się w tym składzie na dwóch próbach, trzecie spotkanie to już koncert”.

Następną płytę nagrał na żywo w 2019 w Studio Koncertowym Polskiego Radia im. Agnieszki Osieckiej w składzie:
Milo Kurtis – leader, klarnet, djembe, kalimba, didgeridoo, głos, instr. perkusyjne;
Misza Kinsner – baryton sax, śpiew, sagaty;
Mateusz Szemraj – oud, rehab, cymbały;
Adeb Chamoun – darabouka, riq, bendir, daf, djembe;
Bart Smorągiewicz – saksofony: alt, tenor, baryton, flet, flet bambusowy;
Bart Pałyga – sarangi, tarhu, morin-huur, shah Kaman, śpiew gardłowy i alikwotowy.

Od 2010 Milo Kurtis współpracuje również z Radiem WNET (97,8 FM).

W 2017 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W 2017 otrzymał odznaczenie Za Zasługi dla Niepodległości 1956-1989.